Van Halen - "Van Halen" (1978)

Amerykańska grupa rockowa Van Halen powstała w 1971 roku, ale dopiero 7 lat później wydała swój debiutancki album. Założyli ją: gitarzysta Eddie Van Halen (początkowo też był wokalistą), jego brat - perkusista Alex Van Halen (oczywiście od ich nazwiska wzięła się późniejsza nazwa grupy) i pierwszy basista zespołu Marke Stone. Napisałem późniejsza, bo pierwotnie chłopaki nazwali swoją kapelę Genesis, a następnie Mammoth, ostatecznie jednak ukształtowała się nazwa Van Halen. W międzyczasie zamieniono Stone'a na Marka Anthony'ego, a funkcję wokalisty objął charyzmatyczny David Lee Roth, znany również jako Diamond Dave. Tak powstał najsłynniejszy skład Van Halen.

Po kilku latach działalności grupę odkrył... Gene Simmons z Kiss, który tak się zachwycił jej występem, że załatwił im nagranie dema. Dzięki temu, muzycy mogli ruszyć poważnie naprzód. W 1977 r. zespołem zainteresował się Ted Templeman (przyszły producent ich płyt), któremu udało się załatwić Van Halen kontrakt z wytwórnią Warner Bros - na skutek tego dostali zielone światło do zarejestrowania materiału na swój pierwszy album. Album, który zrewolucjonizował muzykę rockową. A trzeba przyznać, że muzycy w momencie nagrywania zdecydowanie mieli ponadprzeciętne umiejętności wykonawcze. Alex był energetycznym perkusistą, Mark tworzył ciekawe linie basowe, a David był po prostu urodzonym frontmanem, obdarzonym mocnym głosem i idealnie sprawdzającym się na scenie. Jednak w kontekście tego otoczenia tylko jedno nazwisko przyciąga uwagę - Eddie Van Halen.

Eddie należy do grona gitarzystów wszech czasów. Kropka. Może dla niektórych będzie tylko zwykłym efekciarzem, ale nie dla mnie. Może często popisuje się swoimi umiejętnościami szybkiego przebierania palcami po gryfie i umieszczania jak największej ilości dźwięków na sekundę, a mimo to wydaje się, że każdy dźwięk jaki gra jest dokładnie przemyślany, a w solówkach nie ma nic zbędnego. Po prostu prawdziwy artysta i bardzo kreatywny człowiek. Nie dość, że rozpowszechnił tapping (a nie jak sądzą niektórzy - wymyślił), to zainspirował też niezliczoną liczbę przyszłych gitarzystów. Nikt wcześniej nie grał w taki sposób. W 1978 roku Eddie zdeklasował konkurencję wioślarzy. Pod względem nowatorstwa wiele osób porównuje jego popisy do tego, co dekadę wcześniej tworzył Jimi Hendrix. I nie są to porównania bezpodstawne.

Zadziorny "Runnin' with the Devil" to od razu jeden z najbardziej rozpoznawalnych utworów Van Halen. I od razu pokazujący styl tej grupy: wokale Rotha uzupełniane chórkami Eddiego i Marka, a także prosta gra sekcji rytmicznej i niezbyt wyrafinowane partie gitary rytmicznej kontrastujące z wirtuozerskimi solówkami. Skoro o nich mowa, to następne nagranie jest w całości solówką - ale za to jaką! "Eruption" to do dziś wizytówka Eddiego, genialny popis możliwości jego gry i ogólnie techniki tappingu. Tak szybkiego nagrania w 1978 roku nie było, zresztą samo brzmienie gitary na tym albumie było w tym czasie czymś niespotykanym. Warto dodać, że na koncertach solówki Eddiego trwały nieraz po 10 minut, a partia z "Eruption" była ich kulminacją. "You Really Got Me" z repertuaru The Kinks zna chyba każdy - ale właśnie chodzi mi tu o wersję Van Halen, która przebiła pierwowzór zarówno wykonaniem, jak i popularnością. Niesamowicie energetyczna wersja, która zachwyciła nawet twórcę oryginału, Ray'a Davisa.

Wielkim, ponadczasowym utworem jest oparty na absolutnie genialnym riffie "Ain't Talkin' 'Bout Love". Ta kompozycja to istne mistrzostwo świata, i nie tylko świetna robota Eddiego - to również znakomity, ekspresyjny wokal Davida i mocny podkład sekcji rytmicznej. Pojawia się tu nawet krótkie zwolnienie, które istnieje tylko dlatego, by ostatni refren wybrzmiał jeszcze mocniej. Trzeba by długo pisać, by zamieścić wszystkie atuty tego kawałka. W "I'm the One" trochę spada poziom. W porównaniu do poprzednich robi średnie wrażenie, a na dodatek nie pasuje mi nietypowa dla zespołu wstawka a capella, która zawsze mnie irytowała. Banalnie wypada również "Jamie's Cryin". To dwa słabsze od reszty utwory, które nie pozwalają wystawić wydawnictwu maksymalnej oceny.

Rozpędzony, riffowy "Atomic Punk" przywraca materiał na właściwe tory, już sam jego początek wzbudza podziw. Choć jako całość lepiej wypada "Feel Your Love Tonight" - mamy tu fajny, melodyjny riff, świetne harmonie wokalne i wyśmienity popis gitarowy Eddiego, jedna z moich ulubionych solówek. W "Little Dreamer" w wyśmienity sposób wyważono mocne brzmienie i przebojowość, dodatkowo mamy tu bardzo dobry popis wokalny Rotha, zwłaszcza w refrenie. Nr 10 to małe urozmaicenie w postaci coveru bluesowego kawałka Johna Brima "Ice Cream Man". Bardziej wyluzowany i rozrywkowy od reszty longplaya, choć w porównaniu do oryginału nabrał tu dodatkowego czadu i ostrości. Heavymetalowy "On Fire" jest zdecydowanie jednym z moich ulubionych nagrań na tym debiucie. Ostry, agresywny i niekiełznany czad ze znakomitym refrenem, po którym następują kolejne niesamowite popisy gitarowe. Częsta zmiana barwy głosu (w tym rewelacyjne, nieludzkie wręcz okrzyki) Rotha w czasie trwania utworu tworzy tutaj schizofreniczny klimat. Słucha się tego z zapartym tchem.

Debiut Van Halen zdobył w USA diamentową płytę (odpowiednik 10-krotnej platyny) i przyniósł kapeli ogromną popularność. Trzeba dodać, całkowicie zasłużenie. Po niemal czterech dekadach zawarty tu materiał nadal robi potężne wrażenie. Dodatkowo, produkcyjnie nie zestarzał się ani trochę i brzmi jakby został nagrany wczoraj. Jak na rok 1978 brzmi bardzo nowocześnie i ponadczasowo, nie mam pojęcia jak udało im się to zrobić. Przy całym nowatorstwie i skomplikowanych solówkach, autorzy nie zapomnieli o chwytliwych melodiach i nośnej piosenkowości.

"Van Halen" to jeden z ostatnich tak przełomowych albumów dla muzyki rockowej. Może nawet ostatni. Bezdyskusyjnie obowiązkowa pozycja w płytotece każdego fana ciężkiego grania. Nawet sam zespół nigdy nie przebił tego dokonania - a może nawet nie próbował.

Moja ocena - 9/10

Lista utworów:

01. Runnin' with the Devil (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

02. Eruption (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

03. You Really Got Me (Ray Davies)

04. Ain't Talkin' 'Bout Love (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

05. I'm the One (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

06. Jamie's Cryin' (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

07. Atomic Punk (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

08. Feel Your Love Tonight (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

09. Little Dreamer (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)

10. Ice Cream Man (John Brim)

11. On Fire (Michael Anthony, David Lee Roth, Alex Van Halen, Eddie Van Halen)